Literatuurles is dubbelzinnig. Het kan een manier zijn om de leerlingen grondig te genezen van de behoefte ooit nog een behoorlijk boek ter hand te nemen. “Lezen voor de lijst” is dodelijk voor de leeslust, zeker als je ook nog commentaar kunt verwachten op je lijst – “niet zwaar genoeg”, “te romantisch”, bedenk het maar. Het is mij als gymnasiast in de jaren zestig bespaard gebleven, zodat ik mij vooral verdiept heb in Kuifje en Donald Duck. Het voorrecht van wat men dan wel privilege zal noemen – ha, dit is dubbelop. Ik overdrijf natuurlijk wel een beetje. Van alles van Godfried Bomans kon ik bijna uit mijn hoofd declameren, en misschien nog (maar ja, die had ook een stripboekenserie op zijn naam). Maar die gold niet als serieuze literatuur. En los van de lijstverplichting ontdekte ik uit de nalatenschap van mijn opa Albert Helman, en via de onvolprezen De Slegte Arthur van Schendel. Een zwerver verliefd, aantrekkelijke titel, zeker als je zelf verliefd bent. Tussen Van Schendel en mij is het blijvende liefde geworden. Wat mij aan klassikaal ter kennis genomen poëzie trof was wat het oosters kwatrijn genoemd wordt: rijmschema meestal a-a-b-a, met een chute in de laatste regel. Leopold die de Perzische dichter Omar Khayyám vertaald heette te hebben. Ik wil Leopold niet kleineren, ik acht hem met Gezelle de grootste dichter uit de moderne Nederlandstalige literatuur. Maar Khayyám heeft hij niet uit het Perzisch vertaald, maar uit het Engels van Edward FitzGerald. Hoe goed die in het Perzisch was is ook maar de vraag, in ieder geval permitteerde hij zich nogal wat vrijheden. Goedaardig oriëntalisme zou ik het liefst noemen, inmiddels ook bijgelicht door Edward Said. Het oosters kwatrijn, al dan niet toegeschreven aan Khayyám, komt bij meer Nederlandse dichters voor. Ik noem Boutens, De Mérode […]
↧